آریستوکراسی را دو حالت مختلف معنی کرده اند: حکومت اشراف و حکومت نخبگان.
در حکومت اشراف به صرف زاده شدن و تعلق به طبقه ی بالای جامعه حق حکومت بر سایر طبقات به وجود می آید و حکومت اشراف نیز موروثی می باشد. در انتقاد از این نوع حکومت میتوان بسیار سخن گفت و اصلا به نظر میرسد که نیازی به انتقاد نیست چرا که این شکل حکومت دارای طرفداری نمیباشد(مگر احتمالا خود اشراف!) چنانچه حکومت اشراف و طبقات ناشی از آن در جهان منقرض شده و به تاریخ پیوسته است.
حکومت نخبگان به معنای حکومت آن دسته از افراد جامعه که از نظر دانایی بر سایر افراد برتری دارند؛ می باشد و بر خلاف حکومت اشراف این نوع حکومت اولا موروثی نیست و ثانیا حاکم بودن و یا نبودن به صورت جبری بر افراد تحمیل نمیشود پس هر انسانی می تواند با کسب دانایی لازم فرصت حکومت را به دست بیاورد.
این حکومت را میتوان به سه شکل متفاوت اجرا کرد:
۱. اینکه بیاییم نوعی استبداد را در این سیستم پیاده کنیم و بیان کنیم که عده ای نخبه در سیستم حق حکومت داشته باشند و خود آنها نیز حاکمان بعدی را بر اساس دانایی تعیین کنند.
انتقاد وارد بر این شیوه استبدادی است که در حکومت ایجاد میشود.
۲. خود مردم نخبگان جامعه را انتخاب کنند.
انتقاد: فلسفه ی حکومت آریستوکراسی در این است که تفاوتی میان قشر نخبه و عامی گذاشته شود و اصولا قشر عامی در این نوع حکومت صلاحیتی در خود ندارد که بتواند حاکمی که ارجح از وی است را انتخاب کند و به نوعی این انتخاب، تعارض به وجود می آورد و گذشته از آن انتخاب اکثریت جامعه در اکثر موارد به دلیل ناآگاه بودن آنها انتخابی نادرست می باشد اما این در غیر از موردی است که سواد اجتماعی در جامعه ای رونق دارد و مردمی آگاه در سرزمینی زندگی میکنند که از سرانه ی مطالعه ای بالایی برخوردارند.
۳. نخبگان جامعه، حاکمان جامعه را انتخاب کنند.
در این شیوه از حکومت دیگر انتقادی که به شیوه ی دوم میشود وجود ندارد و از طرفی انتقادی که به شیوه ی اول می شود نیز وجود نخواهد داشت به این دلیل که نخبگان جامعه از خود جامعه هستند و هر شخصی میتواند با تلاشش به این شایستگی دست پیدا کند تا صاحب حق رای و حکومت شود.
اما مشکل اصلی در چنین حکومتی تعیین معیار برای نخبه بودن است که من فکر میکنم اساسا ساده و عملی ترین راه برای این مهم مدرک گرایی در این زمینه می باشد. به این صورت که بگوییم مدرک داران علوم مرتبط با حکومت داری که میتواند علم ت، حقوق، اقتصاد، فلسفه و جامعه شناسی را در بر بگیرد میتوانند رای دهند و یا برای شرکت در انتخابات نامزد شوند. از طرفی به این علت که شاید نامزدین حکومت داری از شمار معینی عبور کنند و در رای گیری بین آنها مشکلاتی به وجود آید میتوان احزابی در کشور به وجود آورد و تعیین کرد که تنها عده ی معینی از هر حزب میتوانند نامزد انتخابات شوند. این اقدام علاوه بر اینکه مشکلات تعدد نامزدین انتخاباتی را از بین می برد میتواند ایجاد آزادی های ی در جامعه کند.
درباره این سایت